اهل مشورت بودن قاضی منافاتی با استقلال او ندارد

معاون اول قوه قضاییه به بیان برخی ویژگی‌های ضروری برای قضات پرداخت و تاکید کرد که اهل مشورت بودن قاضی منافاتی با استقلال او ندارد.

حجت‌الاسلام و المسلمین محسنی‌اژه‌ای طی سخنانی در مراسم تحلیف کارآموزان قضایی ضمن عرض تسلیت شهادت امام سجاد (ع)، گفت: بحمدالله در این دوره که کارهای مربوط به نیروی انسانی در یک معاونت تجمیع شده خیلی امیدوار هستیم که کارها به صورت منسجم‌تر انجام شود و ما به خاطر اقداماتی که انجام شده از حجت‌الاسلام امینی تشکر می‌کنیم.

سخنگوی قوه قضاییه ضمن خوشامدگویی به کسانی که وارد منصب قضا می‌شوند، گفت: در این منصب نبی، وصی نبی و یا خدای نکرده شقی وارد می‌شوند. حکومت و دستگاه قضایی امروز یک وظیفه دارد و آن این است که بتواند بهترین‌ها، بافضیلت‌ترها، عالم‌ترها و در یک کلام افراد شایسته را برای منصب قضا انتخاب کند و ما امیدواریم معاونت منابع انسانی این کار را به شایستگی انجام دهد و دستگاه قضایی نیز لوازم این کار را فراهم کند.

استقلال قاضی در آیین دادرسی 

وی گفت: ان‌شاءالله در سایر مواردی که امکان تجمیع کارها وجود دارد، تجمیع انجام شود؛ زیرا هنوز هم مواردی وجود دارد که بشود در آنها کارها را تجمیع کرد.

محسنی‌اژه‌ای با تاکید بر ضرورت وجود عدالت برای قاضی گفت: همه شما شنیده‌اید که قاضی باید عادل باشد. حتی در غیر از نظامات اسلامی نیز قاضی باید عادل باشد چون می‌خواهد حق را استیفا کند. اگر عادل نباشد بدیهی است که نمی‌تواند استیفای حق کند.

قاضی نباید به مشکلات مردم بی تفاوت باشد 

سخنگوی قوه قضاییه با بیان اینکه اگر قاضی عادل باشد شهوات نفسانی و احساسات و عواطف او را از مسیر قانونی خارج نمی‌کند، گفت: بارها در پنج سال گذشته که حسب وظیفه پرونده‌های مواد مخدر را بررسی می‌کردم مشاهده می‌شد که یک قاضی به دلیل وضعیت خانوادگی یک فرد دلش می‌سوخت که حکم اعدام صادر کند. به طور مثال اگر برای 105 گرم هروئین باید اعدام صادر می‌کرد حتی با نیروی انتظامی تبانی می‌کرد که آن را کمتر از میزانی که هست ثبت کند تا حکم اعدام صادر نشود، ولی این امر خلاف عدالت است.

محسنی‌اژه‌ای با اشاره به اهمیت عالم بودن قاضی، گفت: قاضی باید همیشه خود را موظف بداند که در مسیر علم باشد و به مسائلی که آموخته اکتفا نکند.

معاون اول قوه قضاییه از صبوری و باحوصله بودن به عنوان یکی دیگر از ویژگی‌های ضروری قاضی در جهت کشف حقیقت یاد کرد و گفت: بسیاری از کسانی که ما با آنها روبرو می‌شویم افراد شریفی هستند. مسائلی هستند که طبق قانون جرم هستند اما این به آن معنا نیست که فاعل این جرم، آدم بدی است. اگر من به عنوان قاضی آدم صبوری نباشم ممکن است سخنی بر زبان جاری کنم یا حرکتی انجام دهم که با شأن قضا تناسب ندارد.

چرا باید قاضی مستقل باشد ؟

وی گفت: همچنین قاضی باید دقیق، ریزبین و موشکاف باشد؛ زیرا اگر خدای ناکرده با کم‌توجهی حکم صادر کنیم گاهی اوقات یک فرد، یک خانواده و حتی یک حکومت متضرر می‌شود. دقت ما در اظهارات طرفین، مستندات، تطبیق موضوع با قوانین و برداشت از قانون فوق‌العاده لازم است.

اعتبار علم قاضی در شمار ادله اثباتی 

محسنی‌اژه‌ای با بیان اینکه لازم است قاضی برای فهم قانون اهل مشورت باشد، گفت: این مساله هیچ منافاتی با استقلال قاضی ندارد. گاهی اوقات نص صریح بدون نیاز به تفسیر وجود دارد، اما در بسیاری موارد اینگونه نیست. من بر اساس تجربه خود عرض می‌کنم که قاضی در برداشت از قانون خوب است که اهل مشورت باشد؛ زیرا قرار نیست که کورکورانه نظر کسی را بپذیرد.

معاون اول قوه قضاییه افزود: وقتی که قاضی بر اساس مقدمات قانونی و شرعی به حکم رسید باید قاطع باشد و نباید بی‌جهت وسوسه شود و احتیاط‌های بی‌مورد کند، چنانچه ما دیده‌ایم افرادی را که دچار وسوسه شده‌اند و نمی‌توانند رای صادر کنند.

علم قاضی در حقوق اسلام 

وی با بیان اینکه گاهی اوقات احتیاطات بیهوده است، گفت: البته آبرو، جان و مال مردم بسیار محترم است، اما اگر من به عنوان قاضی به این موضوع رسیدم که یک فرد باید به عنوان محارب و مفسد فی‌الارض مجازات شود اینجا احتیاط، خلاف احتیاط است. امام خمینی (ره) نیز با آن همه احتیاط و عدالت در اینگونه موارد می‌فرماید احتیاط خلاف احتیاط است.

محسنی‌اژه‌ای اظهار کرد: یکی از لوازم قاضی این است که در کارش سرعت و دقت داشته باشد. البته نباید دقت را فدای سرعت کرد، اما تا آنجا که می‌شود این دو باید با هم توام شوند.