شرایط اختصاص حق سرقفلی به مستاجران املاک تجاری

یک کارشناس مسائل حقوقی گفت: در صورت صدور حکم تخلیه توسط دادگاه مستأجر مستحق دریافت حق کسب پیشه یا حق سرقفلی به صورت وجه نقد خواهد بود.

"حسین فرج‌زاده" در گفتگوی مشروح با خبرنگار حقوقی قضایی باشگاه خبرنگاران پیرامون قوانین موجر و مستأجر در املاک تجاری اظهارداشت: مالک در صورت نیاز به ملک تجاری فقط به 3 شرط می‌تواند مستأجر را از طریق قانونی مجبور به تخلیه کند و در صورت وجود این شرایط و صدور حکم تخلیه مستأجر مستحق دریافت حق کسب پیشه و تجارت که به صورت وجه نقد خواهد بود.

وی در تشریح شرایط تخلیه ملک تجاری از سوی موجر افزود: نیاز مالک جهت اشتغال شخصی ملک استیجاری، نیاز مالک برای سکونت خود یا همسر و فرزندان تحت تکفل خود، نیاز مالک به بازسازی ملک تجاری با توجه به گواهی یا مجوز صادره از شهرداری که درموارد مذکور مبلغی تحت عنوان حق کسب و پیشه و با ارزیابی کارشناس در پرونده قضایی مطروحه و با قطعی شدن حکم دادگاه پرداخت خواهد شد.

این کارشناس مسائل حقوقی ادامه داد: حق کسب و پیشه عنوانی بود که تا قبل از تاریخ1376/7/2بر روابط موجرو مستاجر حاکم بود که بعدازآن تاریخ حق کسب و پیشه جای خود را به حق سرقفلی داد.

فرج زاده در مورد مساله حق سرقفلی گفت: در اصل، مفهوم قانون سال 1376 در مورد ملک تجاری این است که مستأجر در پایان مدت قرارداد موظف به تخلیه ملک تجاری است و وجه و مالی  به وی تعلق نمی‌گیرد مگر آنکه به نحوی ثابت شود با رعایت قوانین بین مالک و مستاجر  وجه یا مالی به عنوان سرقفلی به مالک پرداخته شود(اصطلاحا حق سرقفلی توسط مستاجر خریداری شود) یا طرفین توافق کنند هنگام تخلیه از سوی مالک به مستأجر سرقفلی تعلق گیرد.  

آیا حق سرقفلی به مستاجر تعلق می‌گیرد؟

این کارشناس مسائل حقوقی ادامه داد: چنانچه مستاجر تخلف کند، مثلا مرتکب تغییر اساسی در بنای ملک از قبیل برداشت ستون‌ها که به عنوان تخلف تعدی و تخریب محسوب می‌شود، مالک می‌تواند حکم قطعی تخلیه را از طریق دادگاه اخذکند.

وی تصریح کرد: با این تخلف هنگام اجرای حکم تخلیه حق کسب و پیشه و تجارت و همچنین حق سرقفلی به مستاجر تعلق نخواهد گرفت و موظف به تخلیه ملک خواهد بود.

فرج‌زاده با اشاره به موارد دیگر از تخلف مستاجر گفت: چنانچه مستاجر ملک تجاری را بدون اجازه مالک تغییر کاربری بدهد که با شغل قبل هیچ شباهت و نزدیکی نداشته باشد، در این حالت نیز در صورت تخلیه از سوی دادگاه هیچ نوع حقی اعم از حق کسب و پیشه و سرقفلی به وی تعلق نمی‌گیرد.

این کارشناس حقوقی در پایان خاطرنشان کرد: چنانچه مستاجر بدون مجوز مالک حق کسب و پیشه خود را در ملک تجاری به فرد دیگری انتقال دهد، در صورت اقدام به تخلیه از سوی مالک از طریق مراجع قضایی، دادگاه با صدور حکم تخلیه قطعی با پرداخت نصف کسب حق پیشه(درصورتی که قرارداد فی مابین مربوط به قبل ازسال 1376باشد) حکم تخلیه مستاجر راصادر خواهد کرد.