ازدیدگاه شهید بهشتی ، وکلای مستقل اشتباهات قضایی را پایین می آورند

عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی گفت که شهید بهشتی از وکلای دادگستری مستقل حمایت می کرد و معتقد بود که وکلای دادگستری مستقل، اشتباهات قضایی را پایین می آورند.

حجت الاسلام رحیم نوبهار در نشست "بزرگداشت سالگرد شهادت شهید بهشتی با مروری بر دغدغه های آن شهید در حیطه دادرسی عادلانه" که در کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران برگزار شد، با بیان این که شهید بهشتی فقیه بود، اظهار کرد: مکتب فقهی مرحوم بهشتی دارای ویژگی هایی است و وی یک فقه رحمانی، انسان مدار و حق مدار داشت و عنصر رحمت در سراسر این فقه موج می زد.

مولف کتاب تحلیل فقهی حق بر محاکمه عادلانه افزود: مرحوم بهشتی فقهی داشت که در آن به تجربیات بشری اهمیت می داد. به عنوان مثال بعضی از بزرگان در مجلس خبرگان برایشان دشوار بود که جرم سیاسی یا هیات منصفه را به رسمیت بشناسند، اما استدلال مرحوم بهشتی این بود که جرم سیاسی امری دیکتاتورستیز و استبداد ستیز است و باید به رسمیت شناخته شود.

وی با بیان این که فقه شهید بهشتی زمان گراست، گفت: فقهی بسیار نظام‌مند است که صدر و ذیل آن با هم تطبیق داشته و گزاره های مطلق در آن معنا دارد.

این عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی گفت: مرحوم بهشتی اصول دادرسی عادلانه را به اصول پیش از دستگیری، حین دادرسی و پس از دادرسی تقسیم کرده بود.

نوبهار درباره اصول پیش از دستگیری و محاکمه از دیدگاه شهید بهشتی گفت: اصل ممنوعیت بازداشت خودسرانه است که اگر بازداشت خودسرانه باشد از اصل دادرسی منصفانه چیزی باقی نمی ماند.

وی افزود: اصول حق بر دانستن علت دستگیری، دسترسی به وکیل، طرح پرونده در یک دادگاه صالح، اصل ممنوعیت شکنجه و هر گونه رفتار غیرانسانی در خلال بازداشت و ممنوعیت بازداشت انفرادی از جمله اصول پیش از دادرسی منصفانه است.

این عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی با بیان این که بخشی از دوران مهم مسئولیت قضایی شهید بهشتی با سه مساله مواجه است، گفت: در زمان مسئولیت شهید بهشتی، بخش قابل توجهی از خاک کشور ما در اشغال دشمن بود، مساله دیگر فضای جنگ داخلی کشور و در نهایت فضای فکری و ذهنی نامناسب و فضای انقلابی ‌گری افراطی آن زمان بود.

وی گفت: یکی از آرزوهای آن شهید بزرگوار، این بود که تندروهای قوه قضاییه را به جای خود بنشاند ولی توجه به امکانات نکته بسیار مهمی بود که باید مدنظر قرار می گرفت.

نوبهار با اشاره به پرهیز دادن شهید بهشتی از مداخلات خودسرانه در امر قضا، گفت: این اصل، اصل اولیه محاکمه عادلانه است و اصلی است که مورد بی‌مهری قانونگذار حتی قانونگذار جزایی سال 92 قرار گرفته است.

مولف کتاب تحلیل فقهی حق بر محاکمه عادلانه با تاکید بر اصرار شهید بهشتی در استقلال قضات، گفت: مرحوم بهشتی از رسانه ها می خواست که تغییر و تحولات در قضات را هرگز به عنوان خدشه در استقلال آنها تلقی نکنند.

نوبهار با اشاره به مساله رسیدگی به وکلای دادگستری مستقل از دیدگاه شهید بهشتی خاطرنشان کرد: مرحوم بهشتی از وجود وکلای مستقل حمایت کرد و گفته بود که بنا دارد برای این موضوع لایحه بنویسد.

وی با تاکید بر این که کانون‌های مستقل، اشتباهات قضایی را پایین می آورد، گفت: تلاش برای یکپارچه‌سازی نظام عدالت دادگستری و دادگاه های ویژه از جمله تلاش های ارزنده شهید بهشتی بود. وی معتقد بود که دادگاه های انقلاب باید به عنوان جزیی از دادگستری عمل کنند.

نوبهار ادامه داد: پرهیز از افراط در حفظ نظام دادگستری پیشین از جمله تلاش های شهید بهشتی بود. وی می خواست آهنگ جدیدی به نظام بدهد و همه دادگاه ها اعم از نظامی، ویژه و... در قالب نهاد یکپارچه پاسخگو باشند.

وی تاکید کرد: مرحوم بهشتی به ولایت فقیه به عنوان یک نهاد اعتقاد داشت.