روند تصویب و مزایای اجرای طرح کاداسترا

‌کاداستر یا حدنگار، فهرست مرتب‌شده مربوط به قطعات زمین است که مشخصه‌های زمین مانند اندازه، ارزش، کاربری و مشخصات ثبتی یا حقوقی به نقشه بزرگ مقیاس اضافه شده است. برای تهیه نقشه‌های کاداستر، نقشه‌های دقیق و بزرگ‌مقیاس تمام اراضی و املاک کشور با استفاده از عکس‌های دقیق هوایی تهیه می‌شود. اجرای طرح کاداستر در مورد همه اراضی موجود در کشور ضامن امنیت قضایی در حوزه اموال غیر‌منقول است و فواید بسیاری به دنبال دارد.

تهیه نقشه و اجرای کاداستر برای نخستین بار در سال 1351 به موجب ماده 156 الحاقی قانون ثبت اسناد و املاک پیش‌بینی و هدف از آن تعیین حریم املاک ذکر شد. نخستین بار در دهه 70 شمسی اقدامات اولیه اجرای این تکلیف قانونی انجام و تجهیزات مربوطه از قبیل دوربین‌های مخصوص کاداستر خریداری شده و عکس‌برداری‌هایی نیز انجام شد، اما این اقدامات منتهی به تهیه نقشه نشد زیرا برای تهیه نقشه کاداستر علاوه بر عکس‌برداری، الصاق نقشه‌ها به یکدیگر و عملیات ویرایش و اتصال اطلاعات ثبتی و حقوقی و فنی نیز لازم است. چند سال بعد در اواخر دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور موفق شد با استفاده از تصاویر گرفته شده، اتصال آنها به یکدیگر و افزودن اطلاعات لازم در حدود 170 شهر کشور نقشه‌های کاداستری تهیه کند.

 سازمان ثبت اسناد واملاک کشوردرسالهای اخیر اقدامات ارزشمندی را علی رغم مشکلات اعتباری انجام داده است .به بهانه تصویب طرح کادستر درکمیسیون قضایی وحقوقی مجلس با تعدادی از کارشناسان درباره اهمیت این طرح گفت وگو کرده ایم که درپی می آید.

 روند اجرای طرح کاداستر

سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس در گفت‌وگو با «حمایت» در این باره اظهار کرد: این طرح در کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس به تصویب رسیده و در نوبت بررسی در صحن علنی مجلس است.
«محمدعلی اسفنانی» درباره روند اجرای این طرح افزود: در قانون برنامه پنجم توسعه، پیش‌بینی شد که طرح کاداستر یا «حد نگاری» در طول برنامه اجرا شود. به همین دلیل اجرای این طرح آغاز شد ولی به دلیل تصویب نشدن قانونی خاص در این زمینه برای مشخص شدن نحوه اجرای کاداستر، طرحی با همکاری اعضای کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس مطرح شد و در این کمیسیون مباحث مهمی به طرح کاداستر اختصاص یافت.

 کاهش اختلافات ثبتی با اجرای این  طرح

وی در خصوص مزایای اجرای کامل طرح کاداستر در کشور گفت: در صورت اجرای کامل این طرح، اسناد تمام زمین‌ها، باغ‌ها، جنگل‌ها،‌ رودخانه‌ها و حتی جاده‌ها، حریم‌ها و کوه‌ها‌ مشخص، ثبت و حدنگاری می‌شود.
سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس ادامه داد: در حقیقت طرح کاداستر در صورت اجرا، تحول شگرفی در موضوع ثبت املاک کشور ایجاد خواهد کرد و به موجب آن، اسناد مالکیت تک‌برگی و الکترونیک صادر می‌شود.

وی اضافه کرد: اجرای این طرح، در موضوع استعلامات ثبتی نیز به نحو شایانی موثر است و می‌تواند اختلافات ثبتی را تا میزان نزدیک به صفر کاهش دهد.

اسفنانی بیان کرد: همچنین کوتاه شدن مراحل دادرسی و جلوگیری از اطاله دارسی تا میزان بسیار زیاد، از دیگر مزایای اجرای طرح کاداستر است.

وی تاکید کرد: از سال 1310 که قانون اجباری بودن ثبت اسناد و املاک در کشور به اجرا درآمد، همواره این انتظار وجود داشت که مشکلات موجود برطرف شود. به اعتقاد بنده اجرای طرح کاداستر، اقدام بسیار بزرگی است که می‌تواند بسیاری از این مشکلات را برطرف کند.

سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس اظهار امیدواری کرد که طرح کاداستر در 6 ماه نخست سال آینده در صحن علنی مجلس به تصویب بهارستان‌نشینان برسد.

 هماهنگی مقیاس‌های اندازه‌گیری با معیارهای روز دنیا

رییس‌کل دادگستری استان کهگیلویه و بویراحمد نیز درباره مزایای اجرای طرح کاداستر به «حمایت» گفت: این طرح دارای مزایا و نکات مثبت بسیاری است. به طور مثال قبل از اجرای این طرح در کشور، اندازه‌گیری طول و عرض ابعاد اراضی، حریم‌ها و جاده‌ها برای ثبت، به روش دستی انجام می‌شد که به همین دلیل امکان بروز اشتباه نیز در این موارد وجود داشت.

«علی جمادی» افزود: با اجرای طرح کاداستر، این موارد دیگر به روش دستی اندازه‌گیری نمی‌شود و علاوه بر اینکه احتمال بروز اشتباه کاهش‌ می‌یابد، مقیاس‌های اندازه‌گیری نیز بر اساس مقیاس‌های روز جهان است. در حقیقت در گذشته همه اعداد و ارقام به شیوه توصیفی تعیین می‌شد، اما امروز این ارقام هماهنگ با مختصات و معیارهای روز در سایر کشورهاست.

وی یکی دیگر از مزایای اجرای طرح کاداستر را دسترسی آسان به اطلاعات مالکیت همه مالکان عنوان و اضافه کرد: در این صورت می‌توان به سهولت مشخص کرد که چه املاکی در مناطق و استان‌های سراسر کشور وجود دارد و نیز مالکیت این املاک متعلق به کیست؟

رییس‌کل دادگستری استان کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه چنین امکانی، موجب پیشگیری از پیامدهای بعدی خواهد شد، ادامه داد: به طور مثال در گذشته برخی افراد در شهری غیر از منطقه محل سکونت خود به خریداری املاکی اقدام می‌کردند. در صورت فوت این افراد، اگر افراد خانواده آنها از وجود چنین املاکی بی‌اطلاع بودند، ممکن بود که این املاک با درگذشت مالک از بین بروند و وراث نیز هیچ‌گاه از وجود آن مطلع نشوند.

 کاهش اطاله دادرسی با اجرای طرح کاداستر

وی یکی دیگر از مزایای طرح کاداستر را در حوادث طبیعی برشمرد و گفت: در کشور ما به عنوان یک کشور حادثه‌‌خیز که در آن حوادثی مانند سیل و زلزله در موارد متعدد قابل مشاهده است، اجرای طرح کاداستر مزایای بسیاری دارد.مثلا پس از وقوع برخی موارد از زلزله‌های شدید مانند زلزله بم، نمی‌توان مکان دقیق منازل مسکونی را مشخص کرد اما با اجرای طرح کاداستر، در صورتی که یک شهر با خاک یکسان شده باشد نیز می‌توان به نحو دقیق و بدون کوچکترین اشتباهی، محل دقیق ملک را مشخص کرد تا بتوان به طور مجدد به ساخت منازل افراد اقدام کرد. این موضوع مزیت مهمی محسوب می‌شود که بسیار کاربردی است.

جمادی در خصوص یکی دیگر از مزایای اجرای طرح بیان کرد: در گذشته اشخاص زیادی برای صدور اسناد مالکیت درگیر می‌شدند و نیروی کار زیادی صرف این اقدام می‌شد ولی اجرای طرح کاداستر این مشکل را برطرف کرده است.

رییس‌کل دادگستری استان کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه با اجرای طرح کاداستر، پاسخ استعلامات به مراجع قضایی، به سرعت داده می‌شود، خاطرنشان کرد: در حقیقت اجرای این طرح تا اندازه بسیار زیادی، موجب کاهش اطاله دادرسی در محاکم می‌شود.