رای شماره 728 هیا عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع ابطال بخشنامه 30 34 76369-23 08 1390

رأی شماره728 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع ابطال بخشنامه شماره 76369/34/30ـ 23/8/1390 معاون بودجه معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور

شماره هـ/91/303                                                                        8/11/1392

تاریخ دادنامه : 23/10/1392    شماره دادنامه: 728       کلاسه پرونده : 91/303

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی : دیوان محاسبات کشور

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره 76369/34/30ـ23/8/1390 معاون بودجه معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور

گردش کار : معاون حقوقی، مجلس و تفریغ بودجه دیوان محاسبات کشور به موجب شکایت نامه شماره 96/20000ـ11/2/1391، ابطال بخشنامه شماره 76369/34/30ـ 23/8/1390 معاون بودجه معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

« احتراماً، به استحضار می‌رساند، بخشنامه شماره 76369/34/30ـ 23/8/1390 معاون بودجه معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور مقرر می‌دارد «با توجه به مفاد جزء (الف) بند (108) قانون بودجه کل کشور کلیه دستگاههای اجرایی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری و دستگاههای موضوع ماده (50) قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت در استانها مکلفند حداقل نیم تا سه درصد از اعتبارات خود را (به استثنای بودجه هزینه‌ای) برای انجام امور پژوهشی و توسعه علمی و دانش فناوری براساس آئین‌نامه اجرایی جزء یادشده به شماره 120837/ت37213هـ ـ 16/6/1390 و سایر قوانین و مقررات مربوط در قالب موافقتنامه متبادله هزینه نمایند». مع‌الوصف از آن جا که:

مطابق جزء (الف) بند (108) قانون بودجه سال 1390 کل کشور «کلیه دستگاههای اجرایی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری و دستگاههای موضوع ماده (50) قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 15/8/1384 علاوه بر اعتبارات پژوهشی که ذیل هر دستگاه در پیوستهای شماره (3) و (4) منظور شده است، مکـلفند حداقل نیم درصد (5/0%) تا سه درصد (3%) از اعتبارات خود را به استثنای «اعتبارات فصول (1) و (6) و سرانه دانش‌آموزی وزارت آموزش و پرورش، بودجه هزینه‌ای و هزینه‌های مستقیم تولید شرکتهای دولتی» را برای انجام امور پژوهشی و توسعه علمی و دانش فناوری در قالب موافقتنامه متبادله هزینه نمایند. دستگاه اجرایی موظف اسـت با رعایت قوانین و مقررات به اصلاح جدولهای بودجه شرکتهای مذکور به نحوی اقدام نماید که این اعتبارات در سرفصل جداگانه مشخص شود. اعتبارات موضوع این بند فقط در چارچوب سیاستها و نقشه جامع علمی کشور و با نظارت شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری و اولویتهای تحقیقاتی دستگاهها و شرکتهای ذی‌ربط که به تصویب شورای مذکور می‌رسد و همچنین با رعایت جزء (1) بند (م) ماده (224) قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه و قوانین و مقررات هزینه می‌شود. اعتبارات موضوع این بند در موافقتنامه‌های مربوط توسط هر دستگاه اجرایی منظور می‌شود و مصرف آن در موارد دیگر ممنوع است. آئین‌نامه اجرایی این بند حداکثر تا پایان تیر ماه 1390 توسط شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری تهیه می‌شود و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

لذا معاون بودجه معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور، بدون عنایت به نص صریح معنون، مبادرت به صدور دستورالعمل مذکور که متضمن توسعه شمول استثناء منصوص مقنن از طریق بسط دامنه آن به کلیه دستگاههای اجرایی است، کرده در حالی که استثناء بودجه هزینه‌ای مندرج در حکم مذکور صرفاً ناظر بر شرکتهای دولتی بوده است و قابل تعمیم نمی‌باشد. علی‌هذا در اجرای مواد (19) و (20) قانون دیوان عدالت اداری، ابطال دستورالعمل مورد اشاره از تاریخ تصویب مورد استدعاست. »

بخشنامه مورد اعتراض به قرار زیر است:

«معاون محترم برنامه‌ریزی استانداری

با سلام، با عنایت به پیگیریهای صورت گرفته توسط استانها در خصوص اعتبارات پژوهشی موضوع جزء «الف» بند (108) قانون بودجه سال 1390 کل کشور در سال جاری به استحضار می‌رساند:

  با توجه به مفاد جزء یاد شده،کلیه دستگاههای اجرایی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری و دستگاههای موضوع (50) قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 1384 در استانها، مکلفند حداقل نیم تا سه درصد از اعتبارات خود را (به استثنای بودجه هزینه‌ای) برای انجام امور پژوهشی و توسعه علمی و دانش فناوری بر اساس آئین‌نامه اجرایی جزء یاد شده به شماره 130837/ت37213هـ ـ 15/6/1390 و سایر قوانین و مقررات مربوط، در قالب موافقتنامه متبادله هزینه نمایند. ـ معاون بودجه »

علی رغم ارسال نسخه ثانی شکایت‌نامه، برای طرف شکایت، تا زمان رسیدگی به پرونده در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری هیچ پاسخی از طرف شکایت واصل نشده است.                   

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رأی مبادرت می ‎ کند.

رأی هیأت عمومی

نظر به این که در جزء الف بنـد 108 قانون بودجه سال 1390 کل کشور ، دستگاههای اجرایی موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری و دستگاههای موضوع ماده 50 قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 15/8/1384 مکلف شده‌اند علاوه بر اعتبارات پژوهشی که ذیل هر دستگاه در پیوستهای شماره 3 و 4 قانون منظور شده است، نیم تا سه درصد از امتیازات خود به استثنای اعتبارات فصول 1 و 6 سرانه دانش‌آموزی وزارت آموزش و پرورش، بودجه هزینه‌ای و هزینه‌های مستقیم تولید شرکتهای دولتی را برای انجام امور پژوهشی و توسعه علمی و دانش فـناوری در قالب موافقـتنامه متبادله هزینه کـنند ولیکن در بخشنامه شماره 76369/34/30 ـ 23/8/1390 معاون بودجه معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور، استثنائات مصرح در حکم قانونی صدرالذکر محدود شده است و دستگاههای موضوع قانون مکلف شده‌اند نیم تا سه درصد اعتبارات خود به استثنای بودجه هزینه‌ای را برای امر مورد نظر مقنن هزینه کنند و سایر موارد مستثنی شده در قانون، در بخشنامه حذف شده است و دامنه استثنای حکم قانونگذار مضیق و محدود شده است، بنابراین بخشنامه مذکور مغایر جزء الف بند 108 قانون بودجه سال 1390 کل کشور تصویب شده است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88  قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، حکم به ابطال آن صادر می‌شود در همین حال با خواسته دیگر دیوان محاسبات کشور مبنی بر تسری ابطال بخشنامه به زمان تصویب و صدور آن و در اجرای ماده 13 قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 موافقت نمی‌شود.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدجعفر منتظری