ماهیت و فلسفه مهریه در حقوق

ماهیت و فلسفه مهریه در حقوق

یک وکیل دادگستری:
درباره‌ی مهریه، دچار فقر فرهنگی هستیم
امروزه مهریه فلسفه‌ی واقعی خود را از دست داده است    

یک حقوقدان گفت: جامعه ما در خصوص طلب مهریه زن از شوهرش زمانی که خواهان جدایی نیست، دچار فقر فرهنگی هستیم و این بدین دلیل است که مردان با قوانین اسلامی درباره‌ی مهریه آشنایی کامل ندارند.
عباس برزگر در گفت‌وگو با خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در خصوص فلسفه و ماهیت وجودی مهریه اظهارکرد: خداوند متعال مهریه را با توجه به شرایط زندگی برای زن قرار داده است و به نوعی حمایت مادی و معنوی برای زن محسوب می‌شود ولی میزانی بر او نیست، اما آنچه که در اسلام در رابطه با مهریه سفارش شده است، بر سبک بودن مهریه است نه بر سنگین بودن آن.
وی ادامه داد: مهریه سنگین از نظر اسلام و معصومین مذموم است زیرا مهریه سنگین گاهی اوقات باعث بروز اختلافات و مشکلاتی در زندگی زناشویی می‌شود اما برای نزدیک شدن زوج به یکدیگر، قرآن از تعابیر مختلفی مانند هبه یا بخشش استفاده کرده است، درحالی که امروزه مهریه فلسفه واقعی خود را از دست داده است،‌ زیرا مهریه‌ای که اسلام در نظر دارد، علاوه بر سبک بودن، میزانی برای آن در نظر گرفته نشده است.
این وکیل دادگستری با بیان اینکه تعیین مهریه برای عده‌ای از زنان اقوام مختلف به منظور کاسبی است، عنوان کرد: البته روی صحبت من با عده‌ی معدودی از زنان است که با تعیین کردن مهریه‌های سنگین از ابتدای ازدواج، راهی اشتباه را در پیش می‌گیرند و فلسفه واقعی و حقیقی مهریه را زیر سوال می‌بردند، زیرا زمانی که دو جوان در شرایط نامناسب به یکدیگر علاقمند می‌شوند با این تفکر اشتباه که مهریه را چه کسی داده و چه کسی گرفته، مهریه‌های سنگین تعیین می‌کنند. در حالی که مهریه طبق قانون، حق زن تلقی می‌شود.
برزگر با اشاره به این مطلب که سنگین بودن مهریه علاوه بر از هم پاشیدگی خانواده‌ها عوامل مخرب دیگری نیز در پی دارد، خاطر نشان کرد: زمانی که خانمی به دلیل اختلافات خانوادگی مهریه خود را مطالبه می‌کند این مساله می‌تواند معضلات بسیار زیادی را در جامعه در پی داشته باشد، قطعا این موضوع به وجود آمدن بسیاری از جرایم ناشی از طلاق و از هم پاشیدن خانواده‌ را در پی دارد. برای مثال بعد از جدایی زن و مرد از یکدیگر، فرزندان ممکن است دچار بحران طلاق شوند.
وی با بیان اینکه مهریه اگر منطقی باشد می‌تواند باعث تحکیم خانواده شود، افزود: مهریه می‌تواند برای زوجه تضمینی باشد تا مانع از سهل‌انگاری زوج در خانواده شود؛ اما اگر همین مهریه بسیار کم و ناچیز تعیین شود مرد می‌تواند با پرداخت آن، زن را رها کند و اگر هم مهریه سنگین باشد زوجه می‌تواند از این مساله سوء استفاده کرده و از آن به عنوان اهرم فشار در زندگی استفاده کند.
این حقوقدان تصریح کرد: اگر مهریه عندالمطالبه باشد زن می‌تواند طبق قانون هر زمان که تمایل داشت برای دریافت آن اقدام کند حتی این قانون برای زنانی که هنوز زندگی مشترک خود را شروع نکرده‌اند صدق می‌کند و قانون این اجازه را به زنان داده است که تمکین را مشروط بر پرداخت مهریه توسط زوج کنند و این یک حق شرعی برای زنان است و آنها می‌توانند از این حق استفاده کنند هر چند زمانی که زن زندگی مشترک خود را شروع کرد نمی‌تواند به بهانه پرداخت مهریه از شوهر خود تمکین نکند و این قانون تا زمانی قابل اجراست که زن زندگی مشترک خود را شروع نکرده است.
برزگر تاکید کرد: اگر مهریه عندالاستطاعه باشد تا زمانی که مرد استطاعت مالی نداشته باشد زن حق مطالبه مهریه را ندارد.
وی در خصوص قانون ماده 2 محکومیت‌های مالی ادامه داد: این قانون یک قانون کلی است و مساله مهریه را نیز در برمی‌گیرد زیرا مهریه به عنوان طلبی است که زوجه از زوج دارد و زمانی که زوج از پرداخت آن امتناع کند طبق قانون زن می‌تواند از قانون محکومیت‌های مالی استفاده کند.
این وکیل دادگستری اظهار کرد: تعیین سقف برای مهریه، وجاهت قانونی و شرعی ندارد اما باید از نظر فرهنگی به شکلی باشد که زوجین یک حد معقولی را که مطابق با عرف است در نظر گیرند اما تعیین سقف برای مهریه نیاز به نظر کارشناسی دارد.
برزگر گفت: قانونگذار قوانین متعددی را در حمایت زنان قرار داده است. برای مثال قانون حمایت از زنان و کودکان بی‌سرپرست، قانون حمایت از زنان شاغل و قانون حمایت از زنان سرپرست خانواده و غیره. دولت همیشه حامی زن بوده و خواهد بود اما این مساله که بخواهد بودجه‌ای برای آنها تعیین کند که در قالب مهریه در نظر گرفته شود به نظر من این مساله خود باعث تشویق عده‌ای از زنان می‌شود که خواهان ادامه زندگی نباشند و با به وجود آمدن کوچکترین مشکلی از همسر خود جدا می‌شوند به این امید که دولت آنها را حمایت خواهد کرد.
این حقوقدان بیان کرد: ما در جامعه خود در خصوص طلب مهریه زن از شوهرش در حین زندگی، دچار فقر فرهنگی هستیم و این فرهنگ پایین جامعه ما را می‌رساند زیرا زمانی که زن خواهان جدایی نیست اما مهریه خود را طلب می‌کند زوج نمی‌تواند این مساله را قبول کند و این بدین دلیل است که مردهای ما با قوانین اسلام آشنایی کامل ندارند.
وی در ادامه گفت: در حال حاضر در جامعه ما بسیاری از وظایف به زنان تحمیل می‌شود در حالی که شرع مقدس اسلام این وظایف را برای زنان به عنوان تکلیف ندانسته است، برای مثال اسلام هیچ‌گاه نگفته است که زن وظیفه دارد در منزل همسرش غذا درست کند یا به فرزندش شیر دهد اما متاسفانه این مسائل در جامعه ما جزء وظایف زن تلقی می‌شود و این ناشی از فرهنگ غلط و اشتباه ماست.
برزگر در پایان افزود: جهت جلوگیری از مشکلات بین زوجین در حال حاضر بهترین کار این است که زوجین قانون و عرف را تا حد ممکن مراعات کنند تا مشکلات موجود در جامعه کمتر شوند.