راهکارهای کاهش جمعیت کیفری

 رییس‌کل دادگستری استان آذربایجان غربی گفت: بر اساس گزارش اداره کل زندان‌های استان در سال گذشته تعداد زندانیان - بخصوص بازداشت‌شدگان - استان به نحو چشمگیری کاهش یافته است.

توکل حیدری  با بیان اینکه به منظور کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها، در دادگستری استان آذربایجان غربی اقدام‌های زیادی انجام شده است، اظهار کرد: قبل از صدور دستورالعمل کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها از سوی رییس قوه قضاییه که اکنون حدود سه ماه از آن می‌گذرد، دستورالعملی تحت عنوان بررسی وضعیت بازداشتی‌ها و محکومان استان‌ها توسط معاون اول قوه قضاییه صادر شد.

وی افزود: در اجرای این دستورالعمل، در سال 91، هیأتی در دادگستری این استان تشکیل دادیم و آن را فعال کردیم که اعضای این هیأت به طور ماهانه جلسه‌ای را با حضور مدیرکل زندان‌های استان، دادستان، معاون قضایی دادگستری و سایر اعضا برگزار و وضعیت بازداشتی‌ها و محکومان را بررسی می‌کردند.

حیدری ادامه داد: در این جلسه‌ها، مدیرکل زندان‌های استان، آمار و ارقامی از تعداد بازداشتی‌ها و محکومان را اعلام و مطرح می‌کرد که در چه بخش‌هایی، تعداد بازداشت‌شدگان از طریق صدور قرارهای تأمین کیفری زیاد است یا در چه بخش‌هایی تعداد محکومان بیشتری وجود دارد و این موارد توسط هیأت مورد نظر بررسی و تجزیه و تحلیل می‌شد.

درخواست از قضات برای صادر نکردن قرارهای تأمین کیفری سنگین

وی با بیان اینکه یکی دیگر از راهکارهای اتخاذ شده این بود که به قضات، دادستان‌ها و رؤسای دادگستری شهرستان‌ها و دادگاه‌های بخش اعلام کردیم تا نظارت دقیق‌تری داشته باشند، تأکید کرد: همچنین از قضات درخواست کردیم قرارهای تأمین کیفری سنگین و نامتناسب صادر نکنند زیرا در غیر این صورت فرد به دلیل احتمال عجز از معرفی کفیل یا سپردن وثیقه، از روی اجبار باید روانه زندان شود.

رییس‌کل دادگستری استان آذربایجان غربی گفت: منظور از قرارهای متناسب، قرارهایی است که علاوه بر داشتن ضمانت اجرایی مناسب، سنگین هم نباشد تا متهمان با سپردن و معرفی وثیقه و کفیل، روانه زندان نشوند.

وی در ادامه بیان کرد: در اقدام بعدی، با دادستان‌ها، قضات و رؤسای حوزه‌های قضایی هماهنگی‌های لازم انجام شد تا به پرونده‌هایی که ممکن است متهمان آنها با صدور قرار روانه زندان شوند، در اوایل وقت اداری رسیدگی شود و نیز پس از صدور قرار، به متهمان تفهیم شود تا آنان بتوانند تا پایان وقت اداری، وثیقه بسپارند، یا کفیل معرفی کنند تا به زندان نروند.

حیدری با بیان اینکه در دادسراها، امکان تماس تلفنی متهمان را با خانواده‌هایشان برقرار کردیم تا آنان نیاز به کفیل یا وثیقه را به اعضای خانواده خود اعلام کنند، اظهار کرد: در این صورت، به دلیل تحت نظر بودن این افراد و دسترسی نداشتن آنان برای معرفی کفیل یا سپردن وثیقه، خانواده‌ها می‌توانند این اقدام را انجام دهند تا از انتقال این افراد به زندان جلوگیری شود.

توجیه قضات در صدور قرارهای تأمین

وی در خصوص باقی ماندن برخی پرونده‌ها در پایان وقت اداری گفت: به تمامی مراکز اعلام کردیم که در صورت باقی ماندن برخی پرونده‌ها برای پایان وقت اداری و صدور قرار در زمان منتهی به تعطیلی دادگاه و دادسرا، این متهمان به زندان فرستاده نشوند و در تحت نظرگاه‌هایی که در بعضی از دادگاه‌ها یا کلانتری‌ها وجود دارد، نگهداری شوند. در این صورت فرد می‌تواند تا پایان روز وثیقه سپرده یا کفیل معرفی کند. همچنین به قضات کشیک یا قضات شعبه اعلام کردیم تا وثیقه یا کفیل این افراد را قبول کنند و آنان را به زندان معرفی نکنند.رییس‌کل دادگستری استان آذربایجان غربی با بیان اینکه از طریق آمار و ارقام استخراجی توسط مسئولان زندان‌ها که برای دادگستری این استان ارسال می‌شد، قضات دارای شدت عمل در صدور قرار تأمین یا بازداشت متهمان را شناسایی ‌کردیم، گفت: پس از صحبت، مذاکره، تشویق و ترغیب این قضات و نیز تشریح وضعیت زندان‌ها، از آنان خواستیم با رعایت بیشتر موازین شرعی و قانونی و در نظر گرفتن وضعیت تراکم جمعیت کیفری زندان‌ها، به صدور قرار مناسب اقدام کنند.

وی ادامه داد: همچنین آن دسته از قضات ناظر زندان که دیدگاه مثبتی نسبت به کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها داشتند، با زندانیان اعم از محکومان و بازداشتی‌ها در خصوص مشکلات موجود صحبت می‌کردند و آن را به قضات مربوطه، قضات شعب و دادستان‌ها منعکس می‌کردند تا در صورت قابل رفع بودن، با مساعدت آنان مشکلات برطرف شود.

برگزاری همایش «سیمای زندان» به منظور ترسیم وضعیت زندان‌ها

حیدری اضافه کرد: همچنین به منظور بازدید قضات از زندان‌ها، به تدوین برنامه‌ای منظم اقدام شد تا قضات به طور مستمر از زندان‌ها بازدید کنند و در قالب صحبت چهره به چهره با زندانیان، مشکلات آنان را بشنوند و تا جایی که این مشکلات قابل رفع است، سعی کنند به حل و فصل آن اقدام کنند که دیدار قضات از زندان‌های استان آذربایجان غربی در این خصوص بسیار موثر واقع شد.

وی با اشاره به برگزاری همایش‌هایی در شمال، مرکز و جنوب استان با عنوان «سیمای زندان» و تهیه کلیپ‌هایی از وضعیت زندان‌ها توسط اداره کل زندان‌های این استان گفت: در این همایش‌ها که با حضور همه قضات، مسئولان انتظامی و محلی برگزار ‌شد، وضعیت نامناسب زندان‌ها را برای قضات و مسئولان ترسیم و تبیین کردیم تا زندان‌گرایی و گرایش به مجازات زندان در میان قضات کمتر شود.

رییس‌کل دادگستری استان آذربایجان غربی با بیان اینکه در پی این اقدام، بازخورد قابل قبولی را شاهد بودیم، عنوان کرد: همچنین مسئولان و قضات اعلام کردند که قبل از برگزاری چنین همایش‌هایی در سطح این استان، از وضعیت فعلی زندان‌ها بی‌اطلاع بودند و با این اقدام، در نگرش و دیدگاه آنان تغییرهای مفیدی حاصل شد.

انتخاب آذربایجان غربی به عنوان استان برگزیده

وی اظهار کرد: در نتیجه این اقدام‌ها و نیز سایر برنامه‌های اجراشده در این زمینه استان آذربایجان غربی به عنوان استان برگزیده در کشور انتخاب و معرفی شد.

حیدری تاکید کرد: پس از صدور دستورالعمل کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها از سوی رییس قوه قضاییه، نه تنها اقدام‌های گذشته را استمرار می‌دهیم بلکه فعالیت‌های جدیدی در این زمینه انجام داده‌ایم که تشکیل شورای حل اختلاف مخصوص زندان‌ها که برای جلب و کسب رضایت محکوم‌له و شکات تلاش می‌کند، یکی از این اقدام‌هاست.

وی با اشاره به اینکه در زمینه پیشگیری از وقوع جرایم نیز معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان تلاش‌هایی را به کار بسته است، افزود: در دستورالعمل جدید رییس قوه قضاییه مبنی بر کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها، در خصوص قضات نیز تذکراتی صادر شده است.

رییس‌کل دادگستری استان آذربایجان غربی خاطرنشان کرد: همچنین اداره ثبت اسناد و املاک می‌تواند به قضات کمک کند تا وثیقه‌ها و اسناد به سرعت بازداشت شود. حتی در ساعت‌های خارج از وقت اداری نیز در اداره‌های ثبت اسناد و املاک به صورت کشیک مأمورانی تعیین شده‌اند تا اگر فردی در خارج از وقت اداری نیز به معرفی وثیقه اقدام کرد، بتواند سند را بازداشت و به دادسراها و دادگاه‌ها اعلام کند تا از بازداشت متهمان جلوگیری شود.