مجازات آدم ربایی

آدم ربایی در قانون ما چه در قبل و چه بعد از انقلاب جرم انگاری شده است. قبلا ماده‌ای در قانون جزای عمومی‌، تحت عنوان قانون تشدید مجازات ربایندگان اشخاص وجود داشت که بعد‌ها در سال 1375 تحت عنوان قانون تعزیرات درکتاب پنجم طی مواد 621 به بعد، موضوع آدم ربایی مورد بحث قرار گرفته است.

آدم ربایی به دو دسته آدم ربایی ساده و آدم ربایی مشدده تقسیم بندی می‌شود:

آدم ربایی ساده یعنی شرایط و کیفیات تشدیدی وجود نداشته باشد و اگر یکی از جهات تشدید وجود داشته باشد آدم ربایی مشدده است. اگر سن شخص ربوده شده کمتر از 15 سال باشد این یک آدم ربایی مشدده است یا این‌که اگر وسیله نقلیه در ارتباط با جرم به کار گرفته شده باشد آدم ربایی مشدده است اگر شخص در زمان ربایش یا بعد آن دچار یک حادثه‌ای از نظر حیثیت و شئونات یا دچار حوادث روحی و جسمانی شود اینجا هم آدم ربایی مشدده است.

درتعریف نوع مجازات هم باید تاکید کرد که طبق ماده 621 قانون مجازات اسلامی‌در صورتی که سن ربوده شده کمتر از 15 سال باشد یا ربودن به وسیله نقلیه انجام گیرد یا به ربوده شده آسیب جسمی‌یا حیثیتی وارد شود مرتکب به حداکثر مجازات تعیین شده محکوم خواهد شد. طبق ماده 621 قانون مجازات اسلامی، مجازات آدم‌ربایی پنج سال تا پانزده سال حبس در نظر گرفته شده است و مجازات نوزادربایی طبق ماده 631 قانون مجازات اسلامی‌6 ماه تا سه سال حبس در نظر گرفته شده است و در صورتی که معلوم شود طفل ربوده شده مرده بوده مرتکب به یکصد هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.

شروع به آدم ربایی در قانون پیش بینی شده است.یک حالت این است که اگر فرد عملیات اجرایی را شروع کند بعد پشیمان شود و حالت دوم زمانی است که عملیات اجرایی را فرد شروع کند و بین عملیات دستگیر شود و حالت سوم اگر کاری انجام ندهد و فقط قصد آن را داشته باشد که در هر یک از حالت‌ها مجازات متفاوت است.بنابراین اگر کسی شروع کند و پشیمان شود اگر میزان عملیات انجام داده شده خود جرم باشد همان مجازات برای او انجام می‌شود و اگر عملیات را شروع کند دیگر در اینجا اقدامات انجام شده شروع به آدم ربایی خواهد بود. اگر شخصی شروع به آدم ربایی کند یعنی قصد ارتکاب جرم داشته باشد و شروع به اجرای آن کند اما بنا به دلایلی مثلا توسط پلیس یا مردم دستگیر شود یا هوشیاری فرد ربوده شده مانع انجام جرم شود در این حالت‌ها حداقل مجازات برای او در نظر گرفته می‌شود که به استناد ماده 41 و تبصره ماده 621قانون مجازات اسلامی‌به سه تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد.

واگر قصد آدم ربایی داشته باشد و کاری انجام نداده باشد با توجه به این‌که عنصر مادی(عمل ربودن افراد به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر عنصر مادی جرم آدم ربایی محسوب می‌شود) وجود ندارد مجازاتی هم در نظر گرفته نخواهد شد.

 عضو هیأت علمی‌دانشکده حقوق
 دانشگاه شهید بهشتی