وصیت نامه ای که به خط کسی غیر از موصی نوشته شده باطل است ؟

اگر شخصی وصیتی کند که دیگری آن را مکتوب کرده ولی به امضای شخص موصی رسیده باشد، آیا چنین وصیتی به لحاظ قانونی، قابل ترتیب اثر دادن است یا خیر؟

بر اساس قانون، وصیت‌نامه انواع مختلفی دارد. یکی از اقسام آن، وصیت‌نامه خودنوشت است که با توجه به ماده 278 قانون امور حسبی این نوع از وصیت‌نامه در صورتی معتبر است که  تمام آن به خط موصی نوشته شده باشد؛ دارای تاریخ بوده و نیز به امضای موصی رسیده باشد.

پرسشی که در این خصوص مطرح می‌شود، این است که اگر شخصی وصیتی کند که دیگری آن را مکتوب کرده ولی به امضای شخص موصی رسیده باشد، آیا چنین وصیتی به لحاظ قانونی، قابل ترتیب اثر دادن است یا خیر؟

آنچه به نظر می‌رسد، آن است که نمی‌توان به طور قطعی در تمامی مواردی که وصیت‌نامه به خط کسی غیر از موصی نوشته شده است و صرفا به این دلیل، وصیت‌نامه را باطل دانست.

چرا که بسیار اتفاق می‌افتد که موصی سواد نوشتن ندارد و همچنین از مقررات قانونی نیز مطلع نیست اما تمایل دارد در مورد دارایی و اموال خود تعیین تکلیف کند.

بدین منظور، در حضور شهود اقدام به اعلام وصیت خود می‌‌کند و احد ازشهود آن را مکتوب کرده و به امضا یا اثر انگشت موصی می‌رساند.

اگر صرفا به متن قانون اکتفا کنیم و در تمام موارد، وصیت‌های خودنوشتی که به خط موصی نیست، اما سایر شرایط را داراست، غیر قابل ترتیب اثر بدانیم، ممکن است خیل عظیمی از وصیت‌نامه‌ها، به لحاظ قانونی معتبر شناخته نشود و در نتیجه اختلافات ورثه که ناشی از ابطال وصیت‌نامه است، افزایش یابد.

در نتیجه می‌توان گفت در صورتی که وصیت‌نامه‌ای از شخصی موجود بوده که به خط موصی نیست، اما دارای تاریخ و امضای شخص موصی است و شهودی هم به صحت وصیت نامه شهادت داده‌اند، با توجه به سایر قرائن و امارات موجود می‌توان قائل به اعتبار این وصیت‌نامه بود.

خصوصا آنکه در رای شماره 9209970223500065 مورخ 31 فروردین سال 1392 دادگاه تجدیدنظر، منتشرشده در مجموعه آرای قضایی، نیز بر اساس ادله و مدارک موجود حکم به صحت چنین وصیت‌نامه‌ای صادر شده است.

در نتیجه در هر مورد که وصیت‌نامه خود نوشت دارای برخی از شرایط مندرج در قانون نیست، تحت شرایطی می‌توان تنفیذ وصیت‌نامه مذکور را از دادگاه درخواست کرد.