رای شماره 272 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع ابطال بند 2 مصوبه شماره 1387 05 30-ک316ت 87314 وزیران عضو کارگروه موضوع بند الف

رأی شماره 272 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع ابطال بند 2 مصوبه شماره 87314/ت316ک ـ 1387/5/30 وزیران عضو کارگروه موضوع بند الف تصویبنامه شماره 39238/ت40001هـ ـ 1387/3/19 و تبصره 1 بند 5 مصوبه شماره

126560/ت43165ن ـ 1388/6/24 نمایندگان ویژه رئیس جمهور

ب: متن مـصوبه تبصره 1 بند 5 نمایندگان ویژه رئیسجمهور٬ به شماره 126560/ت42165ن ـ 1388/6/24:

بند5 ـ وزارت مسکن و شهرسازی موظف است پس از اخذ پایان کار واحدهای مزبور از شهرداری٬ همکاری لازم جهت صدور سند به نام اشخاص در قالب قرارداد اجاره به عمل آورد و نسبت به ترهین این اسناد نزد بانک مسکن اقدام نماید٬ بانک مسکن میتواند در صورت عدم همکاری متقاضی با وزارت مسکن و شهرسازی در صدور سند٬ رأسًا نسبت به ترهین واحدهای مزبور اقدام نماید.

تبصره1ـ طبق بند (2 (تصویب نامه شماره 87214/ت316ک ـ 1387/5/30 کارگروه مسکن٬ شهرداریها موظفند در صورت درخواست متقاضیان نسبت به صدور پایانکار با حداقل پیشرفت کار واحدهای مسکونی مهر شامل سفتکاری (سازه٬ کارهای زیربنایی تأسیسات و عایقهای رطوبتی) و ساختمانها اقدام نمایند. »

در پاسخ به شکایت مذکور٬ معاون امور حقوقی دولت (حوزه معاونت حقوقی رئیسجمهور) به موجب لایحه شماره 26593/116320 ـ 1394/9/22 تصویر نامه شماره 49074/730 ـ 1394/9/3 وزارت راه و شهرسازی را ارسال کرده است که متن آن به قرار زیر است: « 1ـ شأن تصویب بند 2 مصوبه شماره 87314/ت316ک ـ 1387/5/30کارگروه مسکن با توجه به متن نامه شماره 549/100/02 ـ م ـ 1389/12/18 وزیر محترم وقت جلوگیری از افزایش سود دوران مشارکت و کاهش زمان فروش اقساطی تسهیلات مسکن مهر بوده که در عمل نیز موفق بوده است.

2ـ بند «م» مصوبه یاد شده مقرر میدارد: حداقل میزان پیشرفت کار واحدهای مسکن مهر شامل اتمام سفتکاری و سازهها٬ کارهای زیر بنایی تأسیسات٬ عایقهای رطوبتی و نمای خارجی ساختمانهاست و سایر مراحل ساختمانی به توان مالی متقاضیان قابل اجرا خواهد بود و شهرداریهای سراسر کشور موظفند در صورت درخواست متقاضیان نسبت به صدور پایانکار در پایان مرحله یاد شده اقدام نمایند.

همان گونه که ملاحظه میگردد در سطر نخست «اتمام سفتکاری» به تفصیل تعریف و مراحل آن احصاء گردیده است٬ به این ترتیب با تصریح به نمای خارجی و تأسیسات٬ عم ًلا مرحله نواقص ساختمانی ـ که نظر به اقدامات پیش از نمای خارجی است ـ منتفی میباشد. تردیدی نیست که مهندسان ناظر ساختمان و شهرداریها بدون تأیید فنی و رفع نقص موجود ساختمان٬ گواهی پایانکار صادر ننموده و هرگز مقامات تصویبکننده اعم از اعضای کارگروه مسکن و نمایندگان ویژه رئیسجمهور قصد آن را نداشتهاند که با وجود نقص در تأسیسات یا بنای احداثی شهرداریها پایانکار صادر نمایند.

3ـ در قسمت اخیر بند «2 «مورد اعتراض آمده است که صدور پایانکار پس از اتمام عملیات سفتکاری آن هم به شرح موصوف در بند یاد شده در صورت تقاضای سازندگان یا خریداران صورت پذیرد. علت این امر نیز صرفًا کمک به خریداران و سازندگان مسکن مهر بوده است. لذا متقاضیانی که علت مشکلات مالی توان تأمین اعتبار نازککاری را نداشته٬ لیکن خود متعهد به انجام آن به سلیقه خویش و در زمان مناسب باشند٬ پس از اخذ سند مالکیت اعیان که متعاقب اخذ پایانکار مقدور است ـ میتوانند مناسبات مالی خود را مدیریت نمایند.

4ـ عمده ایراد شاکی محترم به شرح قسمت اخیر نامه شماره 41991 ـ 1394/3/10 مدیرکل محترم حقوقی و حمایت از تولید و سرمایهگذاری مغایرت با بند «ب» ماده 168 قانون برنامه پنجم توسعه کشور اعلام گردیده است٬ حال آن که قانون پنجم توسعه در مهر ماه سال 1390 جهت اجرا ابلاغ گردیده و مصوبه مورد اعتراض در سال 1387 تصویب گردیده است٬ مع ذالک بند « الف» ماده 168 فوق٬ مغایرتی با مفاد مصوبه معترضعنه ندارد.

بند الف مقرر میدارد شهرداریها مکلفند نسبت به درج الزام رعایت مقررات ملی ساختمان در پروانههای ساختمانی اقدام نمایند. صدور پایانکار برای واحدهای احداث شده بر مبنای این پروانهها٬ منوط به رعایت کامل این مقررات است.

ضمن این که ماده 168 قانون برنامه پنجم٬ عطف به ماسبق نشده و اخذ پایانکار خلاف ضوابط و مقررات نیز در صورت وجود نقص٬  هرگز مورد تأیید کارگروه مسکن نمیباشد. در خاتمه معروض میدارد با عنایت به سیاستهای کلی وزارت متبوع نسبت به پروژههای مسکن مهر عم ًلا اجرای مصوبه مورد اعتراض فاقد موضوعیت به نظر میرسد و پروژههای موجود نیز از مرحله یاد شده عبور نمودهاند. « هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1395/4/29 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

در ماده 33 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمانی مصوب 1374/12/22 » اصول و قواعد فنی که رعایت آنها در طراحی٬ محاسبه٬ اجراء٬ بهرهبرداری و نگهداری ساختمانها به منظور اطمینان از ایمنی٬ بهداشت٬ بهره دهی مناسب٬ آسایش و صرفه اقتصادی و ضروری است به وسیله وزارت مسکن و شهرسازی [راه و شهرسازی] تدوین خواهد شد. حوزه شمول این اصول و قواعد و ترتیب کنترل اجرای آنها و حدود کنترل اختیارات و وظایف سازمانها و ترویج این اصول و قواعد در هر مبحث به موجب آییننامهای خواهد بود که به وسیله وزارتخانههای مسکن و شهرسازی [راه و شهرسازی] و کشور تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید. مجموع اصول و قواعد فنی و آییننامه کنترل و اجرای آنها مقررات ملی ساختمان را تشکیل میدهند.»
نظر به این که بند 2 مصوبه شماره 87314/ت316ک ـ 1387/5/30 وزرای عضو کارگروه مسکن و تبصره 1 بند 5 تصمیم نامه شماره 126560/ت43165ن ـ 1388/6/24 نمایندگان ویژه رئیسجمهور به تصویب هیأت وزیران نرسیده است و طبق ماده 33 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان لزومًا بایستی ضوابط مربوط به تصویب هیأت وزیران میرسید٬ بنابراین تصویب مقررات مورد اعتراض از حدود اختیارات مراجع ُم َصِّوب آنها خارج است و به استناد بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال میشود.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی