برای ایحاد تغییر در شناسنامه باید به کجا مراجعه کرد

 شاید شما هم یکی از متقاضیان تغییر نام و نام خانوادگی باشید، اما آیا هرکسی می‌تواند در شناسنامه‌اش دست ببرد و نامش را تغییر دهد؟ قانون اصلاح قانون ثبت احوال مصوب 1355 می‌گوید که شناسنامه سندی است که هویت هر فرد را تعیین می‌کند بنابراین حفظ و حراست از اطلاعات آن موضوع بسیار مهمی است که باید مورد توجه قرار داد، بنابراین هر گونه تغییر در شناسنامه بدون طی مراحل قانونی جرم  محسوب می‌شود.

پرویز نوین، حقوقدان، در گفت‌وگو با «حمایت» با اشاره به اینکه شناسنامه یک سند رسمی است، که سازمان ثبت احوال کشور در اجرای وظایفی حاکمیتی که برعهده دارد، آن را صادر می‌کند، گفت: البته ماموران رسمی و کاردانان متخصص در سایر دستگاه‌های اجرایی و انقلابی می‌توانند سازمان ثبت احوال را در اجرای وظایفش کمک کند.

‌وی تصریح کرد: سردفتران ازدواج و طلاق، کارکنان پزشکی قانونی، بیمارستان‌ها و گورستان‌ها مکلفند با سازمان ثبت احوال کشور در اجرای وظایف قانونی همکاری کنند،‌ بر این اساس وقایع حیاتی هر فرد (‌ولادت، ازدواج، طلاق، رجوع و بذل مدت، وفات) در دفاتری به ثبت می‌رسد.

‌این حقوقدان با اشاره به دفاتر موجود در سازمان ثبت احوال تصریح کرد: دفتر ثبت کل وقایع دفتری است که در آن ولادت هر فرد ثبت و وقایع مربوط به ازدواج، طلاق، رجوع و بذل مدت و وفات همسر، ولادت و وفات‌اولاد و وفات صاحب سند از روی مندرجات اعلامیه‌ها و مدارک در آن ثبت می‌شود. همچنین دفتر ثبت وفات نیز دفتر جداگانه‌ای است که در آن واقعه مربوط به وفات هر فرد به ثبت می‌رسد. البته با الکترونیکی شدن روند ثبت، این دفاتر در سیستم‌های رایانه‌ای ثبت می‌شود.

نوین خاطرنشان کرد: ولادت واقع در ایران به وسیله نماینده یا مأمور ثبت احوال و ولادت واقع در خارج از کشور به وسیله مأموران کنسولی ایران در دفتر ثبت کل‌وقایع به ثبت می‌رسد. در این دفتر اطلاعات زیر قید می‌شود: 1 - ساعت، روز، ماه، سال و محل ولادت - استان - شهرستان - بخش - دهستان (‌شهر. روستا) و تاریخ ثبت آن.

وی درباره اطلاعاتی که در شناسنامه قید می‌شود، اضافه کرد: نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه یا پروانه اقامت و یا گذرنامه و محل صدور، شناسنامه یا پروانه اقامت و یا گذرنامه و محل اقامت پدر و مادر، نام و نام خانوادگی و محل اقامت و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و نسبت اعلام‌کننده در صورتی که غیر از پدر و مادر صاحب سند‌باشد.

  اسامی ممنوعه!

این حقوقدان درباره انتخاب نام توضیح داد: انتخاب نام با اعلام‌کننده است، برای نام‌گذاری یک نام ساده یا مرکب (‌حسین، محمد مهدی و مانند آن) که از نظر عرف، یک نام محسوب می‌شود، ‌انتخاب خواهد شد. این در حالی است که انتخاب نام‌هایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌شود و همچنین انتخاب عناوین و القاب و نام‌هایی زننده و مستهجن یا‌نامتناسب با جنس ممنوع است.

نوین افزود:  تشخیص نام‌های ممنوع با شورای عالی ثبت احوال است و این شورا نمونه‌های آن را تعیین و به سازمان اعلام می‌کند.

وی با اشاره به  انتخاب نام برای اقلیت‌های مذهبی نیز توضیح داد: انتخاب نام در مورد اقلیت‌های دینی شناخته شده در قانون اساسی تابع زبان و فرهنگ دینی آنان است، بنابراین این موضوع منعی با قانون ندارد.

این حقوقدان تاکید کرد: در قانون آمده است که در اسناد سجلی اقلیت‌های دینی شناخته شده در قانون اساسی کشور نوع دین آنان قید می‌شود.

وی در خصوص عنوان «سید» برای افراد هم توضیح داد: ذکر سیادت در اسناد سجلی ساداتی که سیادت آنان در اسناد سجلی پدر یا جد پدری مندرج باشد و یا سیادت آنان به دلایل شرعی ثابت شود الزامی است مگر کسانی که خود را سید ندانند و یا عدم سیادت آنان شرعاً احراز شود. وی افزود: برای صدور شناسنامه باید آرم جمهوری اسلامی ایران لحاظ شود و محل مخصوص انگشت‌نگاری و شماره کلاسمان و الصاق عکس وجود داشته باشد،  شماره شناسنامه،  نام و نام خانوادگی و جنس دارنده آن،  تاریخ تولد به ترتیب روز و ماه و سال هجری شمسی و قمری نیز در آن قید شود.

نوین بیان کرد: صاحب شناسنامه پس از رسیدن به سن سی سال مکلف است ظرف یک سال برای تجدید آن مراجعه کند،  صدور شناسنامه مجدد یا گواهی ولادت اتباع خارجه مطابق مقررات آیین‌نامه اجرایی این قانون خواهد بود.
وی ادامه داد: هر گاه "‌هویت و تابعیت" افراد مورد تردید واقع شود و مدارک لازم برای اثبات آن ارایه نشود مراتب برای اثبات "‌هویت" به مراجع انتظامی ‌و برای اثبات "‌تابعیت" به شورای تأمین شهرستان ارجاع و در صورت تأیید طبق مقررات اقدام خواهد شد.

 مرجع رسیدگی به درخواست تغییر نام

وی درباره نحوه مراجعه برای تغییر نام نیز توضیح داد: کسانی که خواستار تغییر نام و نام خانوادگی هستند باید با ارایه دادخواست به دادگاه مراجعه کنند و بر این اساس دادگاه حکم تغییر را صادر می‌کند و فرد می‌تواند این حکم را به دفاتر ثبت احوال ارجاع دهد.

نوین بیان کرد: باید توجه شود که احکام فقط در دفاتر ثبت احوال محل زندگی افراد تغییر می‌یابد به طور مثال اگر فرد در سمنان زندگی می‌کند باید این احکام را در سمنان تغییر دهد.