رنج‌های وکیل مدافع

 حسین احمدی نیاز

رنج‌هایی وکیل مدافع دادگستری زمانی می‌تواند پایان یابد که از یک سو قانون به طور کامل سرلوحه رفتار و کردار و عمل همه شهروندان و حاکمان و دولتمردان قرار گیرد و از سوی دیگر شهروندان و حاکمان انتخاب وکیل را برای خود به عنوان یک سرمایه بنگرند نه به عنوان هزینه.

هر ساله از اول تا هفتم اسفند روز وکیل مدافع نامگذاری شده است. این امر می‌تواند بهانه‌ای باشد تا از منظر دیگری به رنج‌ها و مرارت‌هایی که وکیل مدافع دادگستری دارد پرداخته شود. وکیل دادگستری از روزی که وارد دانشکده حقوق می شود تا علم حقوق را فرا گیرد مقصد دشواری برای خود بر می‌گزیند تا از یک سو با شناخت از دانش عظیم و فراگیر حقوق و نظام‌های حقوقی خود را مسلط و مسلح به قانون و حقوق نماید.

بزرگانی چون گاندی، ماندلا، مارتین لو‌تر و بسیاری از رهبران جهان از حقوق و وکالت بودکه جهان را دگرگون کردند. دشواری و محدودیت‌های زیادی بر سر راه این قشر وجود دارد تا آنان خود را متعهد و مسئول در قبال حقوق افراد و شهروندان قرار داده و همواره از مرارت‌هایی که در جامعه وجود دارد رنج می‌برند. رنج‌هایی که وکیل می‌برد از یک سو ناشی از عدم آگاهی مردمان ایران زمین از قانون و حقوق شهروندی است و از سوی دیگر ناشی از نگاه مسمومی است که علیه وکلای دادگستری در جامعه وجود دارد. واقعیت مسئله این است که وکلای دادگستری تمام وقت و زندگی خود را به امر دفاع و استناد به قانون اختصاص داده‌اند اما متاسفانه در سالیان اخیر به انحای مختلف در فیلم‌های سینمایی و سریال‌های مختلف و بعضی جراید خاص و نهادهای دیگر علیه وکلای دادگستری هجمه‌هایی صورت گرفته است که باعث رنجش وکلا شده است.

از دیگر سو وکلای دادگستری برای دفاع از ستمدیدگان و مظلومان و امر دفاع به صورت‌های مختلف مورد تهدید از سوی افراد و اشخاص مختلف قرار گرفته‌اند ومصایب دیگری که هر روز بر آنان وارد می‌شود . تمامی این موارد در حالی است که طبق قانون وکیل دادگستری از‌‌ همان تامیناتی که قاضی دادگستری داراست برخوردار بوده اما متاسفانه در عمل چنین نبوده است، در پاره‌ای موارد در حین دفاع مشاهده کرده‌ام که طرف دعوی به وکیل دادگستری بناحق تاخته است و او را تهدید کرده است و وقتی با استناد به این قانون خواستار برخورد قانونی با این هتاکان به وکیل شده‌ام متاسفانه اعلام کرده‌اند ما چیزی نشنیدیم، از این دست موارد هر روز زیاد دیده‌ایم. واقعیت مسئله این است که نوع و ساختار شغل وکالت که همواره با قانون و حقوق و دفاع از ستمدیدگان است ایجاب می‌کند تا آن را در زمره مشاغل سخت و زیان آور قرار دهد. آن زمانی که وکیل دادگستری به عنوان وکیل تسخیری قاتل در جایگاه دفاع قرار می‌گیرد و با وجود انتساب اتهام وظیفه دارد تا به دور از فشار‌ها و احساسات حاکم بر پرونده در جامعه امر دفاع را به‌طور کامل انجام دهد و به تهدیدات و فشار‌ها هیچ گونه توجهی نداشته باشد. رنج‌هایی وکیل مدافع دادگستری زمانی می‌تواند پایان یابد که از یک سو قانون به طور کامل سرلوحه رفتار و کردار و عمل همه شهروندان و حاکمان و دولتمردان قرار گیرد و از سوی دیگر شهروندان و حاکمان انتخاب وکیل را برای خود به عنوان یک سرمایه بنگرند نه به عنوان هزینه.

پیشگیری از وقوع مشکلات و ایمنی از معضلات حقوقی باید فرهنگ سازی شود، در آمریکا همه شهروندان الزاما باید وکیل دادگستری برای خود اختیار کنند. هر نوع اقدام حقوقی و قانونی اعم از ازدواج و خرید املاک و اجاره و غیره صرفا با حضور و نقش آفرینی وکیل دادگستری خواهد بود این امر باعث شده است تا از یک سو دعاوی بسیار کمی در محاکم شکل بگیرد و از سوی دیگر با قانون گرایی، روابط اجتماعی و حقوقی شهروندان عاری از هر نوع معضل و مشکل حقوقی تجلی پیدا کند. واقعیت مسئله این است وکلای دادگستری صرفا برای دفاع ازاحقاق حق و قانون و در دفاع از عدالت و آزادی چنین رنج‌هایی می‌برند اما آنچه مهم است این است که وکلای دادگستری با افتخار این حرفه را برای خود بر گزیده‌اند و به آن می‌بالند و با وجود تمامی این رنج‌ها و مرارت‌ها باز هم از قانون و قانون گرایی و ستم دیدگان دفاع می‌کنند.

*حقوقدان و وکیل دادگستری