راهکاری رای کاهش آمار اختلافات خانوادگی

این روزها آمار ازدواج و طلاق به دغدغه‌ای برای مسئولان و سیاستگذاران کشور تبدیل شده است. آماری که گاهی حکایت از انتخاب نامناسب شریک زندگی توسط زوج ها دارد، همراهی که قرار است یک عمر همراه باشد، اما نبود تناسب در زمینه فرهنگی، اجتماعی، اعتقادی یا اقتصادی روزگار را جور دیگری رقم می‌زند. نتیجه آن آمار و ارقامی می‌‎شود که در طول سال از سوی نهادها و سازمان‌های مسئول در حوزه جوانان و سنجش جمعیت کشور اعلام شده است.  فراز و نشیب های آماری که این بار گفته می‌شود راه‌اندازی مراکز مشاوره ازدواج و تحکیم خانواده می‌تواند کمی از صعود و فرود ناخوشایند آن بکاهد. همان مراکزی که محمود گلزاری، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان از راه اندازی آنها در خردادماه سال جاری خبر می‌دهد.

    انتخاب نامناسب و بحران در زندگی مشترک

افزایش تجرد، وجود بیش از 11 میلیون نفر مجرد در کشور که 85 درصد آنها نیز در سن جوانی و زیر 35 سال بسر می‌برند، در کنار رشد منفی 6.5 درصدی ازدواج و رشد مثبت 5.3 درصدی طلاق، همچنین وقوع 15 درصد طلاق‌ها در سال‌های نخست زندگی مشترک از جمله مقولاتی است که نباید به سادگی از کنار آنها گذشت. مواردی که معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان به عنوان مهمترین متولی ساماندهی به امور جوانان در کشور آنها را تایید می کند.

روی دیگر سکه این است که به اعتقاد روانشناسان انتخاب نامناسب در امر ازدواج و فقدان آموزش در پنج سال نخست زندگی مشترک مهمترین علت‌هایی هستند که به ازدیاد اختلافات زناشویی و به تبع آن جدایی دامن می زند.  نکته ای که گلزاری از آن اینگونه یاد می کند، اینکه با بررسی دقیق و موردی بیش از دو هزار زوج به این نتیجه رسیدیم که بخش عمده مشکلات مربوط به انتخاب ناهماهنگ و نامناسب است.

   کاهش طلاق در گرو تعداد مراکز مداخله

این در حالی است که حبیب‌الله مسعودی فرید در کسوت معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور براین باور است که کاهش آسیب اجتماعی طلاق در گرو افزایش تعداد مراکز مداخله در این خصوص است. مراکز که که مدتی است در قالب استانی اقدامات خود را آغاز کرده است. البته اشاره به این امر ضرورت دارد که چنین مراکزی در بدو شروع بحران در زندگی زوج‌ها و بعد از آغاز زندگی مشترک توانسته‌اند، بخشی از متقاضیان جدایی را از این اقدام منصرف کنند. حال اگر بتوان پیش از اینکه فرد تصمیم قطعی به ازدواج بگیرد، بتواند طرف مقابل خود را به صورت علمی محک بزند به طور قطع نه تنها آمار مراجعه به این مراکز مداخله ای کاهش می‌یابد، بلکه تاثیر موثری بر آمار ناخوشایند جدایی زوج ها البته در جهت کاهش آن خواهد داشت. وعده ای که مدت‌هاست معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان آن را به خانواده‌ها داده است و به روایت وی قرار است ماه آینده جامعه عمل به خود بپوشاند تا مراکز مشاوره ازدواج و تحکیم خانواده دیگر والدین کمتر نگران انتخاب همسری ناهمگون با فرزندشان و فرداهای زندگی مشترک وی باشند. همچنین روایت اینکه از هر 5 ازدواج در کشور یک طلاق انجام می‌شود نیز شکسته شود. اعدادی که روز گذشته مسعودی فرید از انها سخن سخن گفته و اینکه این ارقام در استان‌ها و شهرها متفاوت است.

   خبر خوش برای خانواده‌ها در راه است

از این آمار که بگذریم آمار دیگری نیز وجود دارد که هفته گذشته سید حسن موسوی چلک، رییس انجمن مددکاری ایران در همایش تجلیل از مددکاران استان خراسان شمالی از آن سخن گفته است. اینکه در کشور در هر یک ساعت 19 طلاق به ثبت می‌رسد. رقمی چندان خوشایند نیست.

همه این ها موجب شده تا با توجه به ضرورت انجام مشاوره های پیش از ازدواج گلزاری خبر خوشی را به خانواده ها همچنین به پسران و دختران جوانی بدهد که قرار است با هزار امید و آرزو پای سفره عقد بنشینند، اینکه معاونت جوانان وزارت ورزش و جوانان با همکاری سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور به ایجاد مراکز خدمات روانشناسی و مشاوره ازدواج و تحکیم خانواده اقدام کرده است.

   یک مقایسه تقریبا همگون

اما اینکه آیا راه‌اندازی چنین مراکزی می تواند گره از مشکلات زوج‌های جوان برای حفظ زندگی مشترک بگشاید، پرسشی است که برای پاسخ به آن می‌توان به موفقیتی که معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی درباره ایجاد و کار مراکز مداخله در خانواده اشاره کرد. اینکه به گفته مسعودی فرید ارائه خدمات در این مراکز به منظور کاهش طلاق، باعث شده 39 درصد درخواست طلاق‌ها به سازش‌ تبدیل شود مرکزهایی که در آنها روانشناسان متخصص و مددکاران اجتماعی حضور دارند که دوره های آموزشی مرتبط را گذرانده اند و با ارائه خدمات کارشناسانه این تیم ، زمینه سازش را برای زوج فراهم می کنند. نمونه موفقی که شاید بتواند در آن سوی ازدواج به عبارتی هنگام گزینش همسر نیز در قالب مرکزهای مشاروه به افراد یاری برساند.

   ارائه بسته های آموزشی و دغدغه‌ای به نام بیمه

البته در کنار این امر ارائه بسته های آموزشی بعد از ازدواج هم موضوعی است که این روزها معاونت ساماندهی امور جوانان از برنامه ریزی برای اجرایی شدن آن سخن می‌گوید. هر چند که تعلق نگرفتن بیمه بر بحث مشاوره‌ها خود معضلی است که می تواند کمی از استقبال افراد جامعه در چنین شرایطی بکاهد چرا که هزینه های مراکز مشاوره برای عده ای از مردم بالاست.به همین دلیل این روزها این مسئله و دغدغه هایی که ایجاد می کند به شورای فرهنگ عمومی کشور و کمیسیون اجتماعی دولت راه یافته تا شاید حداقل به بحث آموزش و مشاوره های قبل از ازدواج بیمه تعلق گیرد.

   باز هم پای فرهنگ‌سازی در میان است

موضوع دیگر اینکه معاون وزیر ورزش و جوانان از لزوم فرهنگ سازی عام در ایجاد رغبت به ازدواج در میان جوانان هم سخن می‌گوید، زیرا تا زمانی که رغبتی به این کار به هر دلیلی نباشد، مراکز مشاوره پیش از ازدواج و مراکز مداخله نمی توانند اهدافی را که بر عهده دارند به خوبی محقق کنند. گلزاری در این باره نیز توضیح می دهد: با پیشنهادی که به شورای فرهنگ عمومی کشور ارائه کرده ایم، برای آموزش و پرورش تحت عنوان کتب درسی و در وزارت ارشاد بر تولید فیلم های جذاب و کتب راهگشا در زمینه ازدواج و نیز موسیقی های فاخر در این حوزه تاکید داریم.

   همکاری فرابخشی هم مهم است

 واقعیت این است که  اقداماتی که برای کاهش طلاق و افزایش آمار ازدواج صورت می گیرد در صورتی موفقیت آمیز خواهد بود که سایر بخش‌ها و نهادها نیز همکاری‌های لازم را با نهادهای متولی اصلی اجرای چنین برنامه‌هایی داشته باشند. موضوعی که موجب شده تا معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی خبر از امضای تفاهم نامه همکاری با قوه قضاییه بدهد که البته در سال گذشته صورت گرفته تا کمک دستگاه قضا از آمار پرونده های ورودی برای جدایی به دادگاه های خانواده کاسته شود و زندگی هایی که به مرز بحران رسیده اند، دوباره ساحل آرامش را با بهره مندی از خدمات مشاوره‌ای مراکز مداخله در خانواده تجربه کنند. خردادماه نزدیک است و باید دید این بار آیا شروع به کار مراکز مشاوره ازدواج و تحکیم خانواده که می تواند افتخاری برای معاونت امور جوانان وزارت ورزش و جوانان البته در صورت موفقیتش باشد؟ یا اینکه باز هم مسئولان می آیند و از آمارهایی می گویند که ضرورت اتخاذ تدابیر جدید را به متولیان امر گوشزد می کند.